Waar denk jij aan bij het woord Trauma? Uitzonderlijke, gruwelijke en gewelddadige gebeurtenissen?
Die maken maar een klein deel uit van het totaal aan #Traumatisering.
Veel vaker ontstaat #Trauma in de relatie tussen ouders en hun kinderen.
Ontaarde ouders die hun kinderen vreselijke dingen aandoen?
Ook, maar een klein deel.
Nee, Trauma is een heel alledaags verschijnsel. Iedereen loopt tijdens het opgroeien psychische wonden op, die zijn net zo gewoon als schaafwondjes of blauwe plekken.
Als je niet goed zorgt voor je schaafwondjes of als je je blauwe plekken negeert, kunnen die uitgroeien tot geïnfecteerde wonden of kneuzingen. Dat snappen we allemaal.
We leren als kind al om fysieke verwondingen serieus te nemen en ze te verzorgen of te ontzien. Daarbij helpt het dat die meestal goed zichtbaar zijn.
En onze alledaagste niet-fysieke verwondingen? Die Zijn onzichtbaar.
Ze ontstaan wanneer een kind iets meemaakt die het emotioneel niet kan behappen, omdat het daarvoor de vaardigheden nog niet heeft. Baby’s en kleine kinderen hebben nog niet het vermogen om zich emotioneel te #reguleren en dat maakt hen zeer vatbaar voor Trauma.
Hun ouders moeten dat voor hen doen en daartoe moeten zij responsief zijn.
Dat betekent: met aandacht in verbinding zijn met het kind en van daaruit adequaat reageren op zijn behoeften. En dat is nogal wat!
Allereerst moet je daarvoor aanwezig zijn als ouder. Fysiek aanwezig, zodat je kunt waarnemen wat er met je kind gebeurt. En emotioneel aanwezig, beschikbaar, zodat je kunt reageren op wat er met je kind gebeurt of gebeurd is – als het daarover een signaal geeft.
Welke ouder kan er altijd, op ieder moment, emotioneel verbonden zijn met ieder van zijn of haar kinderen? Dat is een onmogelijke taak.
Precies zoals je niet altijd kan voorkomen dat je kind zijn knie kapot valt, kan je ook niet altijd voorkomen dat hij of zij zo nu en dan emotioneel overspoeld wordt. Een jong kind heeft daar nog geen enkel verweer tegen. Wel kun je er daarna empathisch op reageren, wat een stuk gemakkelijker is wanneer je de verwonding kunt zien.
Emotionele verwondingen vragen een veel grotere waakzaamheid. Als je niet aanwezig bent of was, als je de signalen van je kind misschien wel waarneemt, maar niet verstaat, of als je kind geen signalen (meer) geeft, dan onttrekken zijn emotionele blauwe plekken of schaafwonden zich aan het zicht. Met het risico dat de verwonding zich herhaalt en daarmee ernstiger wordt, wat heel goed kan gebeuren zonder dat je het in de gaten hebt. En dat leidt tot psychotrauma.
Vroeg in ons leven lopen we zo gemakkelijk trauma op, dat dat bij bijna iedereen gebeurt. Al was het maar omdat geen enkele ouder op twee plaatsen tegelijk kan zijn.
Van vroege emotionele verwondingen en vroegkinderlijk trauma zijn wij ons in onze cultuur veel minder bewust. Ook in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) niet. Daar werken mensen die minstens net zo betrokken en bevlogen zijn als in de fysieke gezondheidszorg.
Helaas moeten zij werken volgens een visie van hogerhand die niet klopt, een visie volgens welke de gehele ggz is ingericht.
Een visie die traumabewustzijn buiten de deur plaatst.
Kassandra Goddijn - Van Taboe naar TraumaBewust
